Tengri

Tengri Dininde birtakım bayramlar mevcuttur. Bu bayramlara sırası geldikçe değineceğim. Bunlardan ilki Kün Yanırgan Bayramı’dır. Kün; gün, ay, halk, vakit gibi anlamlara gelmektedir. Yanırgan/ Yañırgan ise yenilenen, yenileşen anlamındadır. Cümle anlamıyla Yenilenen Gün Bayramı olarak çevirebileceğimiz bu bayramı günümüzde yılbaşı olarak adlandıranlar bulunmaktadır. Ancak bu değildir.

Kün Yanırgan Bayramı Neden Yılbaşı Değildir?

1. Yanırgan kelime anlamı olarak yenileşen demektir. Yeni Yıl olarak adlandırılmak istenseydi daha farklı telaffuz edilirdi. Direkt Yañı sözcüğü yeni kelimesinin yerine kullanılabilirdi.
2. Bu bayram Aralık’ın son haftalarında Ay’ın yenilendiği gün kutlanır. Bu her zaman yılın sonuna veya başına denk gelmez. Yılbaşı olarak kutlanılsaydı ya 31 Aralık’ta ya da 1 Ocak’ta kultanırdı.
3. Türklerin ve Tengri Dini’nin yılbaşısı 21 Mart’tır. 21 Mart sözlü ve yazılı metinlerde yeni yıl olarak kutlandığını kanıtlamıştır.

Bayramın Kutlanışı

Yukarıda bahsettiğim gibi, Ay’ın yenilendiği zaman Bayram kutlanır. Bu 21 Aralık ile 31 Aralık’a denk gelen zaman aralığında yapılır. Bütün bayramlarda olduğu gibi bu bayramda da oruç tutulur. Oruç iki gün sürer. İlk günü Kün Yanırganı olup diğeri de ondan sonraki gündür.

Oruç Nasıl Tutulur

Tengri dininde oruçlar hiçbir şey yememek üzerine kurulmazlar. Birtakım yiyeceklerin yenmemesi gerektiği esastır. Yenilmeyecek ürünlere ihtiyacı olanlar, mecbur kalanlar ürünleri tüketirse Tengri’den af dilemeleri yeterlidir. Tengri insanların ihtiyaçlarını ve gereksinimlerini bilen ve affedendir.

Hangi Ürünler Tüketilmemeli?

Bu iki gün boyunca Et ve Süt ürünleri ile Tuz yenilmez. Maksat etin ve süt ürünlerinin ve tuzun zararlı etkilerinden iki gün kendini koruyarak vücudun onarımını hızlandırmasıdır. Bu iki günde sadece Sebze tüketilir. Günümüzde Vegan olarak adlandırılan beslenmeye benzerdir.

Hangi İbadetler Yapılır

Her gün bulunan ibadet ile güne başlanır. Sabah güneşin doğuşundan önce uyanılarak güneş doğarken selamlanır ve Tengri’ye içinizden gelerek dua edilir. Ardından gün içerisinde Erlik’e dua edilmektedir. Yer ve ev iyelerine Tengri’nin onları yaratmış olduğundan dolayı şükranlar sunulur. Akşam yine her gün bulunan ibadette olduğu gibi güneş batıp ay gökyüzünde gözükürken selamlanır ve Tengri’ye içinizden gelerek dua edilir.

Köknar ağacı dikimi yapılmaktadır. Bu dikim ilk gün veya diğer gün yapılabilir. Ağaç dikildikten sonra etrafında yedi kez dönülür. Orada da dualar edilerek şükranlar sunulur. Ağaç yiyecek ve şekerlerle süslenir. Börtü böcek, kuşlar ya da çocuklar bu şekerlerden istifade ederler.

Not: 2024 yılının Aralık ayının son günlerinde yenilenen ay 31 Aralık 2024 Salı gününe denk gelmektedir. Ay’ın evrelerini gözlemlemek istiyorsanız “bağlantı“dan ulaşabilirsiniz.

SONUÇ

Tengri Dini; insanın doğa ile bütünleşmesini, doğaya bir şeyler sunabilmesini, toplulukla iyi geçinip sağlığına yararlı durumlar oluşturmasını arzu eder. Toplumun kaynaşmasını, beslenmeye vurgu yaparak daha sağlıklı yaşamayı, kendinde ve ailesindeki güzellikleri fark ederek sahip olduklarına şükretmesini, çocukların bayramda mutlu olmasını, doğanın daha yeşil ve canlı olmasını sağlar. Kün Yanırgan Bayramı’nda yukarıda bahsettiğim birtakım ilkelerin nasıl fiile dökülebileceğini görmekteyiz.